Dieta cukrzycowa stanowi jeden z najważniejszych elementów leczenia choroby, jaką jest cukrzyca. Niemniej jednak, każdy diabetyk powinien odżywiać się w sposób analogiczny jak zdrowe osoby, które po prostu chcą utrzymać dobrą formę. Ważne jest zatem urozmaicenie codziennego jadłospisu oraz wkomponowanie w niego wszystkich niezbędnych składników pokarmowych. Osoby, które obowiązuje dieta cukrzycowa, często zastanawiają się, co im wolno jeść, a czego w swojej diecie powinny unikać lub całkowicie pozbyć się z jadłospisu? Jak wygląda to w praktyce?
Stosowanie się do niżej opisanych zaleceń niesie ze sobą wiele korzyści dla diabetyków. Przede wszystkim dzięki diecie cukrzycowej można utrzymać stężenie glukozy we krwi na poziomie mieszczącym się w granicach normy. Kolejnym benefitem jest możliwość uniknięcia późnych powikłań cukrzycy. Bardzo ważną kwestią jest też utrzymanie prawidłowej masy ciała. Warto pamiętać o tym, że przy leczeniu cukrzycy można z powodzeniem jeść różnorodnie, włączając w to nasze ulubione potrawy.
Zasady odżywiania przy diecie cukrzycowej
Najprościej rzecz ujmując, sposób odżywiania przy cukrzycy typu 2 oraz typu 1 to po prostu zdrowa dieta, zakładająca prawidłowe skomponowanie posiłków, które są nie tylko pełnowartościowe, lecz także spożywane w odpowiednich ilościach i proporcjach. Ważną kwestią jest ponadto odpowiednie rozłożenie energii na poszczególne posiłki. Warto wspomnieć o tym, że zarówno dieta cukrzycowa, jak i sposób żywienia zdrowych członków rodziny powinny mieć na celu utrzymanie prawidłowej masy ciała, prawidłowego poziomu cholesterolu oraz ciśnienia tętniczego krwi. Najważniejszym celem dla cukrzyków jest jednak ograniczenie ryzyka hipoglikemii i hiperglikemii. O jakich zasadach należy pamiętać?
-
Podobnie jak osoby zdrowe, również diabetycy mogą korzystać z piramidy zdrowego żywienia. Zakłada ona, że na pierwszym miejscu znajduje się aktywność fizyczna, przy czym w przypadku osób cierpiących na cukrzycę powinien być to przede wszystkim wysiłek tlenowy, podczas którego przyspiesza zarówno oddech, jak i praca serca, a dzięki temu więcej tlenu dociera do pracujących mięśni. Do tej grupy zalicza się m.in. koszykówka, pływanie, taniec czy siatkówka.
-
Kolejnym zaleceniem jest regularne spożywanie posiłków, najlepiej co 3-4 godziny. W praktyce, osoby, które zastanawiają się, jak jeść przy cukrzycy, powinny przyjmować około 4-5 posiłków dziennie. Oczywiście częstotliwość musi być dopasowana zarówno do trybu życia chorego, jak i insulinoterapii.
-
Zgodnie z piramidą zdrowego żywienia, diabetycy powinni spożywać jak najwięcej warzyw (oprócz ziemniaków), ze względu na to, iż zawierają one mnóstwo cennych witamin, składników mineralnych i błonnika pokarmowego. Najlepiej spożywać je w postaci lekko podgotowanej lub surowej.
Co jeść przy cukrzycy – ciąg dalszy
Wielu diabetyków ma wątpliwości co do owoców, ze względu na ich indeks glikemiczny. Należy jednak pamiętać o tym, iż stanowią one ważny element jadłospisu, choć spożycie musi podlegać pewnym ograniczeniom. Obecność cukrów prostych (fruktozy) sprawia, że powinny być przyjmowane w umiarkowanych ilościach. Dobrze skomponowana dieta zakłada, że owoce nie będą stanowić więcej niż 10% ilości węglowodanów spożywanych w ciągu dnia. Należy jednocześnie pamiętać, że lepiej sięgać po świeże produkty niż owoce suszone słodzone o wysokim indeksie glikemicznym.
-
Jeśli chodzi o produkty zbożowe, najlepiej sięgać po te pełnoziarniste, ze względu na dużą zawartość witamin, składników mineralnych i błonnika pokarmowego. Ostatni składnik spowalnia proces wchłaniania węglowodanów z przewodu pokarmowego, dzięki czemu wpływa na stężenia glukozy i cholesterolu, utrzymując je na prawidłowym poziomie.
-
Produkty mleczne typu kefiry, maślanki i sery twarogowe wpływają na glikemię w mniejszym stopniu niż samo mleko. Z tego względu są zalecane przy diecie cukrzycowej. Ilość spożywanego mleka powinna być z kolei skonsultowana z diabetologiem, również pod kątem dawek insuliny.
Dodatkowe produkty spożywcze – mięso, strączki i jaja
Czerwone mięso nie powinno być spożywane zbyt często i dotyczy to nie tylko osób chorych na cukrzycę, ale wszystkich, którzy chcą zdrowo się odżywiać. Wynika to z faktu, iż zawiera ono tłuszcze zwierzęce, które są bogate w nasycone kwasy tłuszczowe, niezdrowe dla człowieka. Co więcej, należy dokładnie przyjrzeć się jakości tego typu produktów, zwłaszcza przetworzonych, takich jak parówki, gotowe wędliny czy pasztety. Niestety w wielu przypadkach zawierają one niewielką ilość mięsa, a większą część stanowi tłuszcz, białka sojowe oraz niestety cukier dodany. Dieta cukrzycowa powinna raczej bazować na mięsie drobiowym, rybach, nasionach strączkowych i jajach. Dzięki zawartości kwasów omega-3 przyczyniają się one do utrzymania optymalnego stężenia cholesterolu całkowitego. Są też bardzo dobrym źródłem wysokiej jakości białka.
Jeśli chodzi o masło i margarynę, mogą być spożywane w umiarkowanych ilościach. Diabetycy powinni jednak ograniczyć tłuszcze zwierzęce w postaci smalcu. Znacznie lepszym rozwiązaniem są wysokiej jakości oleje roślinne, które zawierają dobre kwasy tłuszczowe. Warto sięgać np. po olej lniany. Należy pamiętać o tym, iż spożywanie dużej ilości złego tłuszczu wpływa negatywnie na poziom cholesterolu, czego skutkiem są choroby układu sercowo-naczyniowego.
Produkty o wysokim indeksie glikemicznym – czego należy unikać?
Należy zaznaczyć, iż przy diecie cukrzycowej nie trzeba całkowicie rezygnować ze spożywania cukru oraz słodyczy, jednak konieczne jest ich maksymalne ograniczenie oraz odpowiednie dawkowanie insuliny. Warto pamiętać, że produkty typu słodkie napoje gazowane, słodzone smakowe jogurty, owoce suszone czy wypieki cukiernicze mają bardzo duży wpływ na stężenie glukozy.
Kolejną kwestią jest rezygnacja z dosalania posiłków. W trakcie zakupów lepiej też wybierać produkty z niską zawartością soli. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób zmagających się z nadciśnieniem. Dieta cukrzycowa zakłada ograniczenie dobowe spożycia tego składnika do 5 g, co jest równe jednej płaskiej łyżeczce. Ta wartość odnosi się zarówno do soli, którą dodajemy do posiłków, jak i tej, która jest już zawarta w określonych produktach spożywczych. Pod względem zawartości soli znacznie lepiej wypadają produkty świeże niż przetworzone, dlatego to na nich opiera się właściwa dieta.
Jeśli chodzi o przyjmowane płyny, najlepszym rozwiązaniem jest woda. Jest to płyn o niskim indeksie glikemicznym, dlatego też należy zrezygnować z jej dosładzania. Aby podbić smak, można dodać kilka listków mięty i sok z cytryny. Składnikiem, którego spożycie należy maksymalnie ograniczyć, a najlepiej całkowicie z niego zrezygnować, jest oczywiście sacharoza. Diabetycy często sięgają po sztuczne substancje słodzące takie jak aspartam, acesulfam, ksylitol, erytrytol czy stewia. Dostarczają one znacznie mniej energii i niektóre z nich mają bardzo niski indeks glikemiczny. Niemniej jednak ich słodycz jest znacznie większa w porównaniu do cukru, przez co diabetycy przyzwyczajają się do słodkiego smaku. Przy diecie cukrzycowej należy z kolei dążyć do obniżania progu słodkości.
Indeks glikemiczny – najważniejsze informacje
Indeks glikemiczny (IG) jest wskaźnikiem, który informuje nas o szybkości i wielkości przyrostu stężenia glukozy po spożyciu określonego produktu. Należy jednocześnie zaznaczyć, iż odnosi się on głównie do węglowodanów, takich jak warzywa, owoce, pieczywo, makarony, ryże i kasze. Na jego podstawie sklasyfikowano artykuły spożywcze zawierające węglowodany, wyróżniając te o niskim indeksie glikemicznym (IG poniżej 55), średnim indeksie glikemicznym (IG między 56-69) i wysokim indeksie glikemicznym (IG powyżej 70). Co za tym idzie, w zależności od rodzaju węglowodanów, które znajdują się w danym produkcie, szybkość ich wchłaniania może być różna, co bezpośrednio przekłada się na poziom glukozy.
Każdy diabetyk powinien dążyć do tego, aby wzrost stężenia glukozy po posiłku był możliwie jak najbardziej rozłożony w czasie. Niska wartość IG, którą wyróżniają się takie produkty jak pieczywo razowe czy strączki minimalizuje ryzyko hiperglikemii poposiłkowej, o którą łatwo w przypadku spożycia artykułów o wysokim IG. Do takich zaliczają się m.in. ryż krótkoziarnisty, bagietki, bułeczki drożdżowe, frytki i wszystkie słodycze. Warto pamiętać o tym, że na indeks glikemiczny danego posiłku wpływa też wiele innych czynników, w tym stopień przetworzenia żywności, sposób obróbki, obecność składników, które obniżają IG, rodzaj posiłków, które spożywamy po sobie, stopień dojrzałości owoców i warzyw, a także obecność białka i tłuszczów w potrawie.
Należy mieć na uwadze fakt, że im dłużej trwa proces gotowania, tym wyższy jest poziom IG, co wynika z łatwiejszego uwalniania węglowodanów. Przy diecie cukrzycowej warto zatem gotować al dente, jeść jak najwięcej produktów w naturalnej postaci oraz komponować posiłki w taki sposób, by zawierały błonnik pokarmowy, białko i zdrowe tłuszcze. Oprócz tego, lepszym rozwiązaniem jest spożywanie mniej dojrzałych owoców, np. bananów.
Najnowsze komentarze